آیا تابلوی فروخته‌شده نقاش‌ معروف‌ ایرانی در کریستیز جعلی است؟

یک هفته‌ای هست که فروش یک تابلو از بهمن محصص، نقاش معروف و معاصر ایرانی در حراج معروف کریستیز جنجال فراوانی به پا کرده است. پس از فروش یک پرتره بدون عنوان از محصص در این حراجی به قیمت 149 هزار دلار، اسفندیار کیکاووسی در نامه ای سرگشاده ادعا کرد، این تابلو تقلبی است و متعلق به محصص نیست.

به گزارش «تابناک»، اسفندیار کیکاووسی، کارشناس هنری می‌گوید، از بابت همین دغدغه است که در نامه‌ای سرگشاده، مدعی شده اثر فروخته شده بهمن محصص در حراج اخیر کریستیز تقلبی بوده و او برای جلوگیری از تکرار اتفاق‌های مشابه، افشاگری کرده تا با رسانه‌ای کردن آن اذهان عمومی را روشن کند. او در بخشی از نامه‌اش می‌نویسد: «نگارش این متن فقط از سر دلسوزی برای هنر بوده و قصد تخریب هیچ مؤسسه یا شخصی را ندارم، ولی چنین اتفاقاتی اگر با آگاهی‌بخشی همراه نباشد، باعث جسور‌ شدن فرد متقلب شده و این جسارت به تکرار جعل و در نهایت بی‌اطمینانی بازار هنر منجر خواهد شد و کم‌کم آنقدر کار تقلبی بازار را پر خواهد کرد که تمییز دادن کار اصل از تقلبی برای افراد سرمایه‌گذار کاری بس دشوار خواهد شد».



این کارشناس سپس در چند بند دلایل جعلی بودن اثر فروخته‌شده در حراج کریستیز را ذکر می‌کند. هنوز از سوی فروشنده اثر فروخته‌ شده بهمن محصص واکنش رسانه‌ای نشده است. پرتره بدون عنوان بهمن محصص با فروش 149 هزار دلار هم در زمره بالانشینان کریستیز نوزدهم ایستاد. در پی رسانه‌ای‌ شدن ادعای تقلبی ‌بودن تابلوی بهمن محصص، دیروز غلام‌رضا نامی، کارشناس آثار هنری و هنرمند پیشکسوت نقاش در واکنش به این مسأله با اشاره به اینکه کیکاووسی فرد مطمئنی است، گفت: «مسئولان کریستیز اگر بدانند یک اثر، تقلبی است یا کسی درباره تقلبی بودن آن تماس بگیرد، آن را از حراجی خارج می‌کنند. همان‌ طور که پیش از این نیز درباره‌ اثر سپهری و پیلارام این اتفاق افتاد و با اینکه اثر پیلارام تقلبی نبود، به دلیل ادعایی که مطرح شده بود، آن را از حراجی خارج کردند، چون معتقدند سری را که درد نمی‌کند دستمال نمی‌بندند؛ بنابراین اگر ادعایی مطرح شود، اثر را از حراجی کنار می‌گذارند.»



بهمن محصص از جمله هنرمندانی است که به دلیل اینکه هیچ گاه نمایشگاهی جامع از آثار او برگزار نشده، دوستداران هنر کمتر با آثار او آشنا هستند، به همین دلیل، امکان وجود آثار جعلی از این هنرمند بسیار است. اسفندیار کیکاووسی با قرار دادن تصویری که در حراجی کریستیز به فروش رسیده در مقابل عکسی از همین اثر ـ که در کتاب آثار محصص به چاپ رسیده ـ ادعای جعلی بودن اثر به فروش رسیده را دارد. با این حال اسماعیل سمیع آذر، مشاور ایرانی کریستیز دوبی از ارئه توضیحات و اظهار نظر در این باره سر باز زده؛ اما اسفندیار کیکاووسی یکی از کارشناسان خوشنام هنرهای تجسمی است که نمی توان ادعای او را ادعایی نزدیک به دروغ به حساب آورد.

فرشاد شیرازی که صاحب اصلی اثر است  و اکنون در ملبورن استرالیاست، این اثر را به شخص دیگری فروخته و سپس تابلو در حراجی به فروش رفته است. او در گفت وگو با تابناک، درباره صحت اثر گفت: من در ملبورن استرالیا گالری دارم و این اثر از من خریداری شده و پس از آن در حراجی کریستیز به فروش رفته است. من از اصل بودن اثر کاملا اطمینان دارم، مدتها پیش این اثر را فروخته‌ام و کاملا با اطمینان می‌گویم که اصلا دست و تقلبی در کار نیست.

او درباره تأیید کارشناسان گفت: در زمان حراج کارشناسان حضور داشتند و دو نفر غیر از کارشناسان رسمی هم بودند که اصل بودن اثر را تأیید کرده‌اند. کارشناسان ایرانی هم که در این زمینه مهارت و سواد کافی برای تشخیص دارند در حراج حاضر بودند.

او درباره ادعای اسفندیار کیکاووسی اظهار داشت: این اثرفروخته شده و پس از فروش هیچ بحثی مبنی بر تقلبی بودن آن نبوده است؛ حال اینکه آقای کيکاووسي با چه علمی این مسأله را عنوان کرده‌اند برای من عجیب است.

شیرازی ادامه داد: اسفندیار کیکاووسی در این حراجی حضور فیزیکی نداشته‌اند و فقط از روی عکس استنباط کرده اند که این اثر تقلبی بوده و اصل نيست.

فرشاد شیرازی گفت: در مورد عکسی که کیکاووسی به آن استناد کرده برای تشخیص اصل از بدل، باید بگویم که تصویر مورد نظر به هیچ وجه کیفیت لازم و وضوح کاملی را ندارد برای همین مرجع مناسبی برای قضاوت نیست ضمن اینکه اسفندیار کيکاووسي اصلا کارشناس نیستند، ایشان دلال کارهای هنری هستند و ادعای این آقا دلیل بر این نیست که اثری که از محصص در حراجی کریستیز به فروش رسیده تقلبی است.

او ادامه داد: تأکید می کنم در حراجی کریستیز که شهرت فراوانی دارد، حتما کارشناسان خبره‌ای هستند تا بتوانند آثار تقلبی را تشخیص دهند. حتی آقای سمیع‌آذر که نماینده آثار هنری ایران در حراجی کریستیز هستند در این حراجی حضور داشتند که می تواند صحت اثر را تأیید کند.

شیرازی یادآور شد: مطلب مهم دیگری که باید به آن اشاره کنم این است، افرادی که در اینگونه حراجی‌ها شرکت می‌کنند و این آثار را می‌خرند یا حرفه‌ای و کارشناس هستند و یا اینکه‌ اهل هنر بوده و به خوبی آثار اصلی را از تقلبی تشخیص می دهند.

فرشاد شیرازی در پایان گفت: من این اطلاعات را از روی وجدان شخصی ام، در اختیار شما قرار می‌دهم و پاسخگو هستم، چون به من ربطی ندارد، زیرا زمان زیادی است که این اثر را فروخته‌ام و باقی مسائل آن به من بی ارتباط است.